Coraz więcej cudzoziemców przebywa na terenie Polski i wielu z nich rozważa przyjęcie obywatelstwa polskiego z różnych powodów. Na przykład  z  powodów: rodzinnych, z uwagi na pozostawanie w związku małżeńskim z obywatelem Polski, aby uczestniczyć w życiu politycznym i społecznym kraju  w pełnym wymiarze prawnym, by mieć łatwość w uzyskaniu dostępu do rynku pracy. Motywacje cudzoziemców w uzyskaniu obywatelstwa kraju, w którym żyją, bądź z którym chcą się identyfikować, są różne.

Zasady uzyskania obywatelstwa polskiego zostały wyrażone w ustawie z dnia z dnia 2 kwietnia 2009 r. o obywatelstwie polskim.

Oto informacje, które mogą służyć pomocą, jak przygotować się do uzyskania obywatelstwa polskiego i jakie kroki podjąć w tym kierunku.

Rozważ, czy spełniasz warunki do uzyskania obywatelstwa polskiego.

Zgodnie z ustawą cudzoziemiec nie posiadający obywatelstwa polskiego, może wystąpić z wnioskiem o :

1. Nadanie obywatelstwa polskiego
2. Uznanie za obywatela polskiego

1. Nadanie obywatelstwa polskiego.

jest  postępowaniem administracyjnym,  w którym organem decyzyjnym jest Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej.

Warunki:

1. osoba nie posiadająca obywatelstwa polskiego,

2.wypełnienie formularza wniosku zawartego w Rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 7 sierpnia 2012 r. w sprawie określenia wzoru formularza wniosku o nadanie obywatelstwa polskiego, wymogów dotyczących fotografii dołączanej do wniosku oraz wzorów aktu nadania obywatelstwa polskiego i zawiadomienia o odmowie nadania obywatelstwa polskiego (Dz. U. z 2012 poz. 927) wraz z aktualną fotografią.

Kolorowa fotografia dołączana do wniosku  - zdjęcie biometryczne -  powinna  spełniać wymogi: mieć wymiary 4,5 cm x 3,5 cm, wykonana w ciągu ostatnich 6 miesięcy na jednolitym jasnym tle, pokazująca wyraźnie oczy i twarz od wierzchołka głowy do górnej części barków, bez nakrycia głowy i okularów z ciemnymi szkłami, patrząca na wprost z otwartymi oczami, nieprzesłoniętymi włosami i zamkniętymi ustami.

3. dołączenie dokumentów potwierdzających dane i informacje określone przez art. 20 ustawy.
   W przypadku dokumentów  sporządzonych w języku obcym, wraz z ich tłumaczeniem przysięgłym na język polski sporządzonym  lub potwierdzonym przez polskiego tłumacza przysięgłego lub polskiego konsula.

Kopie dokumentów do wniosku w sprawie nadania obywatelstwa polskiego przez Prezydenta RP, niezależnie od sposobu składania wniosku (osobiście w urzędzie / korespondencyjnie), muszą być potwierdzone za zgodność przez notariusza. Dodatkowo, w przypadku wysyłki wniosku pocztą, podpis pod wnioskiem o nadanie obywatelstwa musi zostać złożony w obecności notariusza.

4. uzasadnienie - intencji i motywacji uzyskania obywatelstwa polskiego.

Postępowanie:

Prezydent RP nadaje obywatelstwo polskie lub odmawia jego nadania w formie postanowienia. Postanowienie ma charakter uznaniowy i nie wymaga uzasadnienia, jest też  niezaskarżalne.

Uznaniowość postanowienia Prezydenta RP oznacza też, że nie ma sformalizowanych warunków nadania obywatelstwa w tym trybie.  Teoretycznie może być to prostsza droga,  do nabycia obywatelstwa polskiego, niestety w praktyce często tak nie jest.

Należy mieć na względzie art. 20  pkt 3-6 ustawy, który pośrednio wskazuje, iż w tym postępowaniu bierze się pod uwagę różne czynniki, czy cudzoziemiec posiada więzy krwi z obywatelami polskimi, czy jego przodkowie posiadali obywatelstwo polskie, czy posiadał w przeszłości obywatelstwo polskie, czy posiada źródło utrzymania, osiągnięcia zawodowe, czy udzielał się politycznie, społecznie na rzecz Rzeczypospolitej Polskiej, jego osiągnięcia zawodowe, czy też czy zna język polski. Mogą być dołączone do wniosku dokumenty w postaci opinii np. pracodawców, rekomendacje. Wymagane jest także uzasadnienie motywacji  i intencji cudzoziemca w uzyskaniu obywatelstwa polskiego, co ma zasadnicze znaczenie w zakresie zasadności wydania decyzji o nadanie obywatelstwa  polskiego.

Wniosek o nadanie obywatelstwa polskiego składa się osobiście lub korespondencyjnie z podpisem urzędowo poświadczonym za pośrednictwem właściwego miejscowo wojewody lub polskiego konsula. Wniosek nie  podlega opłacie.

Osoby przebywające w Polsce na podstawie wizy lub w ruchu bezwizowym składają wniosek jedynie za pośrednictwem  polskiego konsula właściwego dla swojego stałego miejsca zamieszkania.

Ważność karty pobytu, paszportu lub dokumentu podróży nie może być krótsza niż 6 miesięcy w chwili złożenia wniosku. Przez cały okres rozpatrywania wniosku w Kancelarii Prezydenta RP należy posiadać ważny dokument paszportowy albo dokument podróży oraz ważną kartę pobytu.

Dane zawarte w polskich aktach stanu cywilnego, karcie pobytu i paszporcie zagranicznym powinny być jednolite to znaczy muszą być identyczne.

Wniosek o nadanie obywatelstwa polskiego tylko dla małoletniego dziecka musi być podpisany przez oboje rodziców. Co istotne, dziecko, które ukończyło 16 lat, musi wyrazić zgodę na nadanie mu obywatelstwa polskiego.

Wniosek wraz z załącznikami przesyłany jest  za pośrednictwem Ministra Spraw Wewnętrznych  i Administracji ( MSWiA) wraz z dołączoną opinią organu do Kancelarii Prezydenta RP.

W sprawach nadania obywatelstwa polskiego nie stosuje się przepisów kodeksu postępowania administracyjnego za wyjątkiem przepisów dotyczących doręczeń korespondencji, co oznacza też w praktyce, iż nie stosuje się do tego typu postępowania terminów administracyjnych. Postępowanie o nadanie obywatelstwa polskiego może trwać klika miesięcy nawet  do kliku lat.

Minister Spraw Wewnętrznych  i Administracji przed przekazaniem wniosku Prezydentowi RP – zwraca się do Komendanta Głównego Policji, Szefa Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego (ABW), a w razie potrzeby do innych organów, o udzielenie informacji, które mogą mieć istotne znaczenie w sprawie o nadanie obywatelstwa polskiego, i sporządza opinię dotyczącą wniosku. Wymienione powyżej organy są obowiązane udzielić pisemnej informacji, w terminie 30 dni od dnia otrzymania zapytania. W szczególnie uzasadnionych przypadkach termin ten można przedłużyć, o czym organ obowiązany do udzielenia informacji powiadamia MSWiA.

Prezydent RP po otrzymaniu wniosku może także zwrócić się do właściwych organów, organizacji lub instytucji o udzielenie informacji, które mogą mieć istotne znaczenie w sprawie o nadanie obywatelstwa polskiego.

Szef Kancelarii Prezydenta RP sporządza akty nadania obywatelstwa polskiego i zawiadomienia o odmowie nadania tego obywatelstwa.

Zgodnie z art. 26  ustawy, cudzoziemiec uzyskuje obywatelstwo polskie w dniu wydania przez Prezydenta RP postanowienia o nadaniu obywatelstwa polskiego.

Szef Kancelarii Prezydenta RP przekazuje ponadto – w celu doręczenia wnioskodawcy – akty nadania obywatelstwa polskiego i zawiadomienia o odmowie nadania obywatelstwa: ministrowi właściwemu do spraw zagranicznych (MSZ) – w przypadku gdy akt nadania obywatelstwa polskiego albo zawiadomienie o odmowie nadania obywatelstwa dotyczy cudzoziemca, którego wniosek o nadanie obywatelstwa polskiego został złożony za pośrednictwem konsula lub wojewodzie, który przyjął wniosek o nadanie obywatelstwa polskiego.

MSZ – za pośrednictwem konsula, który przyjął wniosek o nadanie obywatelstwa polskiego, informuje niezwłocznie wnioskodawcę o nadaniu obywatelstwa polskiego lub o odmowie jego nadania. Następnie MSZ, także za pośrednictwem konsula, który przyjął wniosek o nadanie obywatelstwa polskiego, doręcza wnioskodawcy akt nadania obywatelstwa albo zawiadomienie o odmowie jego nadania. Gdy przyjmującym wniosek był wojewoda, to on doręcza wnioskodawcy akt nadania obywatelstwa polskiego albo zawiadomienie o odmowie nadania obywatelstwa.

1. Uznanie za obywatela polskiego.

Jest to procedura administracyjna, w której decyzję podejmuje wojewoda, właściwy ze względu na miejsce zamieszkania osoby, której postępowanie dotyczy.

Ten sposób uzyskania obywatelstwa polskiego jest sformalizowany i bardziej przejrzysty. Cudzoziemiec powinien spełnić określone kryteria, aby mógł ubiegać się o uznanie za obywatela polskiego.

Warunki podmiotowe:

1. cudzoziemiec przebywający nieprzerwanie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej co najmniej od 3 lat na podstawie zezwolenia na pobyt stały, zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej lub prawa stałego pobytu, który posiada w Rzeczypospolitej Polskiej stabilne i regularne źródło dochodu oraz tytuł prawny do zajmowania lokalu mieszkalnego;
2. cudzoziemiec przebywający nieprzerwanie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej co najmniej od 2 lat na podstawie zezwolenia na pobyt stały, zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej lub prawa stałego pobytu, który: pozostaje co najmniej od 3 lat w związku małżeńskim zawartym z obywatelem polskim lub nie posiada żadnego obywatelstwa.
3. cudzoziemiec przebywający nieprzerwanie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej co najmniej od 2 lat na podstawie zezwolenia na pobyt stały, które uzyskał w związku z posiadaniem statusu uchodźcy nadanego w Rzeczypospolitej Polskiej;
4. małoletni cudzoziemiec przebywający na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie zezwolenia na pobyt stały, zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej lub prawa stałego pobytu, którego jedno z rodziców jest obywatelem polskim, a drugie z rodziców, nieposiadający obywatelstwa polskiego, wyraziło zgodę na to uznanie;
5. małoletni cudzoziemiec przebywający na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie zezwolenia na pobyt stały, zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej lub prawa stałego pobytu, którego co najmniej jednemu z rodziców zostało przywrócone obywatelstwo polskie, a drugie z rodziców, nieposiadające obywatelstwa polskiego, wyraziło zgodę na to uznanie;
6. cudzoziemiec przebywający nieprzerwanie i legalnie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej co najmniej od 10 lat, który spełnia łącznie poniższe warunki:

a)posiada zezwolenie na pobyt stały, zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej lub prawo stałego pobytu,

b)posiada w Rzeczypospolitej Polskiej stabilne i regularne źródło dochodu oraz tytuł prawny do zajmowania lokalu mieszkalnego;

7. cudzoziemiec przebywający nieprzerwanie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej co najmniej od roku na podstawie zezwolenia na pobyt stały, które uzyskał w związku z polskim pochodzeniem lub posiadaną Kartą Polaka.

Istotne jest, iż z wyjątkiem małoletnich cudzoziemców, wymagane jest potwierdzenie przez cudzoziemca znajomości języka polskiego potwierdzoną urzędowym poświadczeniem, o którym mowa w art. 11a ustawy z dnia 7 października 1999 r. o języku polskim (Dz. U. z 2021 r. poz. 672), na poziomie biegłości językowej co najmniej B1, świadectwem ukończenia szkoły w Rzeczypospolitej Polskiej lub świadectwem ukończenia szkoły za granicą z wykładowym językiem polskim.

Certyfikat poświadczający znajomość języka polskiego na poziomie podstawowym; certyfikaty wydaje Państwowa Komisja Poświadczania Znajomości Języka Polskiego jako Obcego.

Warunki formalne:

1. wypełnienie i złożenie wniosku przez cudzoziemca na formularzu zgodnie z Rozporządzeniem  Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 3 sierpnia 2012 r. w sprawie wzoru formularza wniosku o uznanie za obywatela polskiego oraz fotografii dołączanej do wniosku (Dz. U. z 2012 r., poz. 916) wraz z fotografią.

Fotografia kolorowa – zdjęcie biometryczne - powinna spełniać wymagania:  mieć  wymiary 4,5 cm x 3,5 cm, wykonana w ciągu ostatnich 6 miesięcy na jednolitym jasnym tle, pokazująca wyraźnie oczy i twarz od wierzchołka głowy do górnej części barków, bez nakrycia głowy i okularów z ciemnymi szkłami, patrzącą na wprost z otwartymi oczami, nieprzesłoniętymi włosami i zamkniętymi ustami.

W przypadku małoletnich  wniosek powinien być podpisany przez przedstawicieli ustawowych, a w razie braku porozumienia pomiędzy przedstawicielami ustawowymi  złożony wraz z postanowieniem sądu o wyrażeniu zgody na uznanie małoletniego za obywatela polskiego.

2. dołączenie dokumentów potwierdzających dane i informacje zawarte we wniosku, a  w przypadku dokumentów sporządzonych w języku obcym dodatkowo ich tłumaczenie na język polski przez polskiego tłumacza przysięgłego.
3. Uzasadnienie wniosku- wraz z podaniem motywów nabycia obywatelstwa polskiego.

 Postępowanie:

Postępowanie przed wojewodą jest prowadzone w oparciu o przepisy kodeksu postępowania administracyjnego. Wniosek jest odpłatny. Opłata  skarbowa to 219 zł, którą należy wnieść na rachunek Urzędu Wojewódzkiego.

Wojewoda  wydaje decyzję w sprawie, od powyższej decyzji służy odwołanie do Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji za pośrednictwem wojewody, który wydał decyzję.

Wojewoda przed wydaniem decyzji zwraca się do komendanta wojewódzkiego Policji, dyrektora delegatury Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, a w razie potrzeby do innych organów, o udzielenie informacji, czy nabycie przez cudzoziemca obywatelstwa polskiego nie stanowi zagrożenia dla obronności lub bezpieczeństwa państwa albo ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego. Organy te mają 30 dni na przekazanie informacji lecz termin ten może ulec wydłużeniu, o czym informują wojewodę.

Co istotne, skoro stosuje się w tym przypadku kodeks postępowania administracyjnego,  wojewoda może żądać od cudzoziemca dodatkowych dokumentów czy informacji, złożenia

Oświadczeń do protokołu. Wojewoda może też poświadczać dokumenty za zgodność z oryginałem, na podstawie oryginału dokumentu przedłożonego do wglądu.

Zgodnie z kodeksem postępowania administracyjnego termin rozpatrzenia wniosku to jeden miesiąc, a w przypadku sprawy skomplikowanej dwa miesiące. Ważne jest zatem, aby złożyć komplet dokumentów, bowiem nie wlicza się do tego czasu terminu na uzupełnienie braków  zawinionych przez stronę lub  złożenie dodatkowych informacji czy dokumentów . Nie wlicza się także czasu na opiniowanie przez inne organy.

Wniosek o uznanie za obywatela polskiego rozpatrywany przez wojewodę  jest w miarę przejrzystym postępowaniem w odmienności od wniosku o nabycie obywatelstwa rozpatrywanego przez Prezydenta RP i przy spełnieniu warunków podmiotowych i formalnych jest duża szansa na nabycie obywatelstwa polskiego w dość krótkim czasie.

Istotna informacja jest taka, iż w przypadku gdy wniosek o uznanie cudzoziemca za obywatela polskiego został złożony w czasie, gdy wobec tego cudzoziemca jest prowadzone postępowanie o nadanie obywatelstwa polskiego, postępowanie w sprawie o uznanie za obywatela polskiego umarza się.

Warto zatem, przed podjęciem decyzji o skorzystaniu z jednej z procedur  prowadzących do nabycia obywatelstwa polskiego rozważyć,  która będzie korzystniejsza dla cudzoziemca, mając na względzie czas prowadzenia postępowania i stopień pewności wydania zgody. Być może w chwili podejmowania  przez cudzoziemca inicjatywy  i zamiaru ubiegania się o obywatelstwo polskie, cudzoziemiec nie spełnia kryteriów do uznania za obywatela polskiego, lecz wystarczy kilka miesięcy i je spełni,  a wtedy warto poczekać z wnioskiem składanym do wojewody.

Wybór skorzystania z procedury prowadzącej do nabycia obywatelstwa polskiego zależy od okoliczności sprawy.

Niniejsze opracowanie ma charakter informacyjny, nie stanowi porady prawnej.  Jeśli potrzebujesz szczegółowych informacji, możesz  poprosić o poradę prawną Kancelarię. Zapraszamy do kontaktu.